Zestaw do generowania gazów składa się z 3 probówek z bocznym tubusem oraz dopasowanych do nich średnicą dwóch korków i węży gumowych o długości 30 cm. Może być wykorzystany na wszystkich etapach kształcenia w szkole podstawowej na lekcjach przyrody, a w szkołach gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej na lekcjach chemii. Zestaw służy do otrzymywania gazów, np. wodoru, tlenu, tlenku węgla(IV), amoniaku, chlorowodoru, metanu, etanu oraz etynu. Za pomocą zestawu można przeprowadzić zarówno eksperymenty uczniowskie, jak i pokazy nauczyciela.
Wykonaj doświadczenia razem z EduVis: Generowanie gazów
Potrzebne materiały i przyrządy:
- Zestaw do generowania gazów (Chemiczny zestawu nr 6)
- Wanienka do zbierania gazów (Chemiczny zestaw nr 26)
- Zestaw probówek (Chemiczny zestaw nr 16)
- Statyw z łapą do probówek (Chemiczny zestaw nr 20)
- Lampka spirytusowa (Chemiczny zestaw nr 39)
Potrzebne odczynniki:
- Kwas solny ( ok. 5% r-r) lub kwas octowy (20% r-r)
- Węglan wapnia (opcjonalnie kreda))
- Manganian(VII) potasu
Opisy doświadczeń:
1. Wytwarzanie dwutlenku węgla
Należy przygotować zestaw wg rysunku 1. Do probówki z bocznym tubusem należy wlać ok 5 ml kwasu solnego lub octowego i wrzucić kilka granulek (ok 1 g) węglanu wapnia (ewentualnie kawałek kredy). Zatkać probówkę i obserwować zbieranie się gazu w probówce z odwróconym dnem.
Po napełnieniu probówki dwutlenkiem węgla należy, bez wyjmowania jej spod powierzchni wody, zatkać jej wylot kciukiem i dopiero wtedy wyjąć. Identyfikacji gazu można dokonać przez włożenie płonącego łuczywa (lub zapałki) do probówki – płomień natychmiast zgaśnie. Dla porównania wykonać podobny test dla zwykłej probówki zawierającej powietrze. Zaleca się doświadczalne dobranie ilości węglanu wapnia, gdyż zbyt duża ilość wrzucona do probówki spowoduje pienienie i przedostanie się cieczy do bocznego tubusa probówki. Najlepiej jest użyć 3-4 kawałki wielkości ziarna kawy.
2. Wytwarzanie tlenu
Należy przygotować zestaw wg rysunku 1 z tą różnicą, że pod probówką należy umieścić lampkę spirytusową, a probówka powinna być ustawiona skośnie, aby zwiększyć powierzchnię ogrzewania. Do probówki wsypać ok 2-3g manganianu(VII) potasu (KMnO4) i rozpocząć ogrzewanie. Po chwili rozpocznie się wydzielanie gazu, który będzie wypierał wodę z probówki w misce. Wskazane jest zebranie wydzielającego się tlenu także do drugiej probówki, gdyż pierwsza będzie zawierać sporo powietrza wypchniętego z probówki ogrzewanej i gumowego węża.
Probówkę napełnioną tlenem należy jeszcze pod powierzchnią wody zatkać kciukiem, wyjąć i umieścić w statywie, szybkim ruchem odejmując kciuk i zastępując go korkiem. Identyfikację gazu można przeprowadzić wkładając do probówki żarzące się łuczywo, które rozbłyśnie płomieniem. Dla porównania wykonać podobny test dla probówki zawierającej powietrze. Należy zwrócić uwagę, iż przerwanie ogrzewania spowoduje spadek ciśnienia w ogrzewanej probówce, co może skutkować zassaniem wody znajdującej się w misce, a w efekcie pęknięcie rozgrzanej probówki w statywie. Aby tego uniknąć, należy przed przerwaniem ogrzewania wyjąć koniec węża gumowego z wody, wyjąć korek z ogrzewanej probówki lub zdjąć końcówkę węża z tubusa.
Wykorzystanie zgodnie z podstawą programową:
III etap edukacyjny, punkt 3., podpunkty: 1), 2); punkt 4. podpunkty: 2)
IV etap edukacyjny, zakres rozszerzony, punkt 8., podpunkt 7)
Wygląd produktu na zdjęciu może odbiegać od wyglądu produktu w rzeczywistości.
